هم‌ترین و پایه ای ترین آموزش های شیمی مربوط به به جدول تناوبی و شناخت عناصر آن است. با شناخت صحیح این جدول می توان به خواص ترکیبات شیمیایی پی برده و از آن ها در زمینه های مختلف استفاده نمود. در این مقاله به بررسی کلر و همچنین آمونیاک به عنوان یک ماده بسیار پرکابرد حاصل از ترکیب هیدروژن، نیتروژن می پردازیم.
جدول تناوبی از تعدادی ستون و سطر تشکیل یافته است که عناصر در آن به ترتیب جرم اتمی چیده شده‌اند. این ساختار توسط دیمیتری مندلیف، دانشمند بزرگ روسی ارایه شده است. البته پیش از مندلیف نیز دانشمندانی در پی تنظیم عناصر با توجه به خواص مشابه بوده‌اند. اما مندلیف متوجه شد که عناصر بر اساس افزایش جرم اتمی به گروه های مشخصی تقسیم بندی می شوند. در واقع او نتیجه گرفت که در هر ستون (گروه) خصوصیات شیمیایی عناصر مشابه است. در جدول تناوبی در هر سطر، عناصر بر اساس افزایش جرم اتمی مرتب شده‌اند. ویژگی منحصربه فرد جدول تناوبی مندلیف این بود که این دانشمند جایگاه عناصری را که تا آن هنوز کشف نشده بودند را مشخص کرده بود
جدول تناوبی عناصر ۷ ردیف یا تناوب و ۱۸ گروه یا ستون از عناصر شیمیایی را شامل می شود. به عنوان مثال فلزات جدول تناوبی در گروه دوم این جدول قرار گرفته اند. نکته جالب در رابطه با عناصر جدول تناوبی این است که عناصر هم گروه از لحاظ خواص شیمیایی مشابه هستند. یکی از این گروه های جدول تناوبی گروه هالوژن ها است. عنصر کلر نیز در همین گروه جای گرفته و از آن استفاده های زیادی می شود. به عنوان مثال، قرص کلر مصارف صنعتی و تصفیه ای دارد. عناصر جدول تناوبی را می توان در یک تناوب نیز بررسی نمود. عناصری که در یک ردیف از جدول تناوبی قرار گرفته اند دارای تعداد الکترون ظرفیت یکسان هستند. جدول تناوبی علاوه بر گروه و دوره در بلوک ها نیز طبقه بندی شده است.
آمونیاک (Ammonia) ترکیبی شیمیایی است که از عناصر هیدروژن و نیتروژن جدول تناوبی ساخته شده است. فرمول آمونیاک NH3 بوده و ماده ای غیرعالی، بی رنگ با بوی بسیار تند و خفه کننده است.
آمونیاک ماده ای غیر آلی آمونیاک است که می تواند به طور طبیعی از تجزیه گیاهان به وجود آید. این ماده در چرخه نیتروژن تعریف شده است. از آمونیاک هم به صورت خانگی و هم به صورت صنعتی استفاده می‌شود و کاربرد آن در تهیه کودهای کشاورزی بسیار حائز اهمیت است.
آمونیاک خانگی به نوعی تمیز کننده و لکه بر بسیار قوی گفته می شود که در تمیز کننده های شیشه، سطوح، تمیز کننده مخصوص حمام و… وجود دارد. این محصولات اغلب حاوی آمونیاک با غلظت 5 تا 10 درصد حجمی هستند. رقیق بودن محلول ها خطرات آمونیاک در استفاده خانگی را به حداقل می رساند.
آمونیاک خشک خوراکی در اصل بیکربنات آمونیوم هست که کاربرد متنوعی در صنایع دارد. یکی از کاربرد های آن در صنایع غذایی است. در تولید کیک و کلوچه از این ماده شیمایی به عنوان ورآورنده (ایجاد کننده پف و حجم) استفاده می شود. پودر آمونیاک سفید رنگ و به صورت محلول در آب است. وقتی آمونیاک به خمیر و یا آب اضافه شود تجزیه شده و باعث پف کردن خمیر می شود. با افزایش دما حلالیت آمونیاک افزایش یافته و بنابراین دمای آب کاهش می یابد. این عمل موجب آزاد سازی گاز آمونیاک می شود. نکته مهم این است که پس از تبدیل آمونیاک به گاز، این ماده از خمیر جدا گشته و اثری از آن در محصول غذایی باقی نمی ماند.
در بدن انسان غذاهای حاوی پروتئین تجزیه شده و به اسیدهای آمینه و آمونیاک تبدیل می شوند. در ادامه فرآیند تبدیل آمونیاک به اوره رخ خواهد داد. آمونیاک برای انجام فرآیندهای بیولوژیکی ماده ای ضروری بوده و پیش ماده ای برای سنتز اسیدهای آمینه و نوکلئوتید است.
آمونیاک ترکیبی نیتروژن دار است و معمولا از طریق ادرار دفع می شود. سطح آمونیاک خون وقتی که کلیه ها و کبد به درستی کار نمی کنند، افزایش یافته و مواد زاید در جریان خون باقی می مانند. این تجمع مواد زائد باعث بیماری به نام آنسفالوپاتی کبدی خواهد شد.
کاربردهای صنعتی و خانگی فراوانی برای آمونیاک معرفی شده است. در گذشته برای شستن لباس و از بین بردن مو از پوست و… از آمونیاک استفاده از آمونیاک می شد. در ادامه این مقاله به بررسی و معرفی برخی از کاربرد های صنعتی و رایج آمونیاک در جهان امروزی می پردازیم.
بیشترین کاربرد و استفاده از آمونیاک به عنوان کود شیمیایی است. آمونیاک وقتی وارد خاک شود، به افزایش عملکرد محصولات کمک می کند. در گیاهانی مانند ذرت و گندم کود آمونیاک استفاده می شود.
در ساخت اغلب ترکیبات حاوی نیتروژن از آمونیاک به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم استفاده می شود. اسید نیتریک از تولیدات مهم صنعتی است که از آمونیاک تهیه می شود. این ماده در تولید انواع کود کاربرد دارد.
آمونیاک جهت حذف SO2 سوخت های فسیلی استفاده می شود. محصول به دست آمده نیز می تواند به عنوان کود، به سولفات آمونیوم تبدیل گردد. این ماده همچنین قادر است آلاینده های اکسید نیتروژن تولید شده توسط موتورهای دیزلی را خنثی نماید. به این فرآیند کاهش کاتالیزوری انتخابی گفته می شود.
دفع آمونیاک نیز باید مانند سایر محلول های شیمیایی باید بر طبق الزامات قانون حفاظت از محیط زیست صورت پذیرد. آمونیاک می تواند سمی بوده و برای محیط زیست و حیوانات خطرناک باشد. این ماده برای موجودات آبزی هم مشکلاتی به وجود خواهد آورد. کاهش باروری و رشد ضعیف از عوارض دفع نادرست آمونیاک است.
قیمت آمونیاک مایع و خشک در بازار خرید و فروش مواد شیمیایی متنوع است. در واقع قیمت این ماده به عوامل مختلفی مانند خلوص و شرکت سازنده وابسته است. همان طور که قبلا هم توضیح داده شد، از فواید و خواص آمونیاک در صنایع مختلف استفاده می شود و خرید و فروش آمونیاک مایع و خشک در بازار مواد شیمیایی بسیار پر رونق است. امروزه فروش آمونیاک برای اهداف صنعتی به صورت یک تجارت بزرگ در آمده است.
کلر یکی از عناصر جدول تناوبی است که مزایا و فواید صنعتی و خانگی فراوانی دارد. قرص کلر نیز محصول پر کاربردی است که برای از بین بردن آلودگی های بیماری زا در آب استفاده می شود. البته قرص کلر حاوی ترکیبات دیگری مانند سولفات مس نیز می باشد. از سولفات مس موجود در قرص کلر برای جلوگیری از رشد جلبک در آب استخر ها استفاده می شود.
از مزایا قرص کلر، راحتی در استفاده و حل شدن آرام آن در تمام سطح آب است. کاربرد قرص کلر زمان تمیز کردن آب و زمان تعویض آب استخر را کاهش داده و آلودگی را در تمام استخر از بین می‌برد.
وقتی یک عنصر با عدد اتمی یکسان، دارای اعداد جرمی متفاوتی باشد، به شکل‌های مختلف آن عنصر، ایزوتوپ گفته می شود. کلر نیز عنصری با عدد اتمی ۱۷، ولی با ۹ عدد جرمی یا وزن اتمی متفاوت است. پس می توان گفت کلر دارای ۹ ایزوتوپ با اعداد جرمی بین ۳۲ تا ۴۰ است. از بین این ایزوتوپ ها، کلر ۳۵، کلر ۳۷ و کلر۳۶ به شکل طبیعی وجود دارند. در این بین، ایزوتوپ های ۳۵ و ۳۷ پایدار بوده و کلر ۳۶، رادیواکتیو است. ایزوتوپ های ۳۵ و ۳۷ کلر به نسبت های ۱ به ۳ وجود دارند. واکنش های پروتون های اشعه کیهانی باعث پراشیدن آرگون ۳۶ و تشکیل کلر ۳۶ در اتمسفر می شود. کلر ۳۵ با جذب نوترون در زیر سطح زمین، کلر ۳۶ را تولید می‌کند.
به صورت خلاصه یک قرص کلر خوب به مرور زمان و تا آخرین گرم در آب حل شده و چیزی از آن باقی نماند. قرص های کلر حاوی آنزیم یا سولفات مس (کات کبود) نیز برای ضدعفونی آب استخر ها در بازار وجود دارند. این قرص ها علاوه پاکسازی آب استخر به دلیل وجود کات کبود از رشد جلبک های ریز و میکروسکوپی نیز جلوگیری می کنند. جلبک ها موجب سبز شدن رنگ آب استخر و لیز شدن کف و دیواره های آن می شوند.
در مقایسه با کلر پودری و مایع، قرص کلر با سرعت بسیار پایدار و یکنواختی در آب پخش می شود. با تجزیه قرص کلر در آب دو ترکیب گندزدای مهم تشکیل می شوند. این مواد اسید هیپوکلروس و یون های هیپوکلریت هستند که ترکیبات آلاینده های موجود در آب استخر را از بین برده و موجب ضدعفونی آب می شوند. البته توجه شود که یون های هیپوکلریت به آهستگی در آب آزاد شده و عمل می کنند. در مقابل اسید هیپوکلروس به محض تماس با آب فعالیت گندزایی خود را آغاز می کند.
انواع انواع قرص کلر آنزیم دار و ساده با خلوص ۹۰ درصد، در وزن های ۲۰ و ۲۰۰ گرمی با حلالیت ۱۰۰ % در آب و بدون ته نشینی در بازار قابل تهیه است. از هر یک عدد قرص کلر، می توان برای تصفیه ۱۰ هزار لیتر آب در یک هفته استفاده نمود.
توجه شود که کلر عنصری خطرناک در جدول تناوبی عناصر به شمار می آید. بنابراین گاز کلر گازی خطرناک است. در هنگام باز نمودن بسته بندی قرص کلر و حل نمودنش در آب باید به جوانب احتیاط زیر توجه شود.
قیمت قرص کلر به برند تولید کننده، قیمت روز ارز و خلوص آن وابسته است. نمونه های آنزیم دار و حاوی کات کبود قیمت های بالاتری در بازار دارند. درصد خلوص مواد شیمیایی از عوامل مهم در تعیین قیمت است. در مورد انواع قرص کلر نیز شرایط مشابه خواهد بود. حجم محصول نیز از عوامل موثر دیگر بر قیمت کالا است.
به دلیل مصارف زیاد این ماده خری و فروش قرص کلر در کشورمان ایران رواج دارد. برای خرید قرص کلر می توانید به فروشگاه های مواد شیمیایی مراجعه و آن را خریداری کنید. البته فروش قرص کلر توسط فروشگاه های آنلاین نیز صورت گرفته و قابل سفارش است. در هر نوع خرید دقت کنید که قرص کلر اصل را از فروشگاه های معتبر حضوری و آنلاین خریداری نمایید.
در این قسمت روش‌های رایج اضافه کردن کلر به استخر را معرفی می کنیم.
یکی از شیوه های اضافه کردن کلر به استخرها استفاده از ظرف هایی به نام کلرزن شناور است. این ظروف، ساختاری مشابه با یک سبد دارند و دارای محفظه‌هایی برای قرار گرفتن پودر یا قرص کلر هستند. کلرزن شناور، به دلیل اینکه تنها در سطح آب غوطه ور است در برخی اوقات نمی تواند به خوبی کلر را در تمامی قسمت های استخر پخش کرده و آن را ضدعفونی کند. یکی از دیگر معایب استفاده از شناور، احتمال برخورد و گیر کردن آن به نردبان و پله‌های استخر است.
اسکیمر قسمتی از سیستم فیلتر استخر است که با اضافه کردن کلر به آن، کلر وارد آب استخر شده و آب را ضدعفونی می‌کند. فراموش نکنید که در صورت خاموش بودن پمپ، ورود مقدار زیاد کلر به اسکیمر می تواند باعث خورده شدن اجزای سیستم شود. به همین جهت بهتر است که در هنگام عدم استفاده از استخر و سیستم تصفیه و پمپ، کلر را از اسکیمر خارج کنید.
دستگاه کلریناتور به فیلتر و تصفیه آب متصل می‌شود. با استفاده از این دستگاه، میزان مورد نیاز کلر برای استخر اندازه‌گیری شده و به آسانی وارد آب می‌شود. نکته منفی استفاده از کلریناتور اتوماتیک، هزینه بالای آن در مقایسه با سایر روش‌هایی است که پیشتر معرفی شدند.
سخن آخر
در تهیه و استفاده از مواد شیمیایی بسیاردقت نموده و حتما آن ها را از مراکز معتبر خریداری کنید. همچنین قبل از استفاده در مورد تمام خطرات و مزایای آن ماده تحقیق نمایید.
این مطلب ویرایش شده در ۱۴۰۰-۱۰-۲۸ ۱۲:۱۶ ب٫ظ
ساخت فروشگاه اینترنتی شما را یک قدم به سود بیشتر و شهرت نزدیک می‌کند. با…
فتوشاپ یکی از راه‌های است که با فراگیری آن به راحتی می‌توانید وارد بازار کار…
مقرون‌به‌صرفه بودن، عملکرد مناسب و مقیاس‌پذیری برخی از دلایلی است که بسیاری از کسب‌وکارها و…
یکی از تاثیرات دوران کرونا و محدودیتهای فیزیکی در اجتماع این است که بسیاری از…
همواره در تمامی سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که برای ارائه خدمات گوناگون به کاربران مورد استفاده…
همیشه یکی از چالش‌های دنیای وردپرس و مخصوصا کاربران فارسی زبان این سیستم مدیریت محتوای…