معضل بیکاری و اشتغال جوانان و حتی بزرگسالان از جمله مشکلات ایران در طی چندین دهه گذشته بوده است. همه دولت ها تلاش زیادی کرده اند تا برای پیک جمعیتی دهه60 و 70 ایران، مشاغل با درآمد مناسب ایجاد کنند و با اتخاذ سیاست های گوناگون این معضل را مرتفع کنند.
اما این بار با نگاهی غیرسیاسی و غیر آماری به این موضوع خواهیم داشت و از ابعاد دیگری به موضوع بیکاری نگاه می کنیم.
جدا از تعاریف متغیر و متنوعی که از اشتغال داریم، مورد با اهمیت وجود شغل پایدار با درآمد مناسب است وگرنه شغلی که هفته ای یک روز ایجاد درآمد کند شاید مناسب به نظر نرسد. از طرفی ایجاد شغل باید با هزینه بسیار پائین صورت پذیرد. کمی بحث آماری میکنیم. در سال 1394 طبق گفته دکتر نوبخت هزینه ایجاد هر شغل پایدار نزدیک 8 میلیون تومان است!! که عدد بسیار بزرگی است. اگر ایجاد اشتغال از طریق صنعت صورت گیرد علاوه بر اینکه برای ایجاد هر شغل چندین میلیون تومان هزینه خواهد شد، به کیفیت و کارائی و بهره وری صنعت هم لطمه وارد می کند . بسیار مثال هایی شنیدهایم که دولت ها فقط برای آنکه سطح اشتغال یک منطقه را حفظ کنند، استخدام های فرمایشی انجام داده اند.
شاید بهترین و سریع ترین راه حلی که در حال حاضر به ذهن میرسد استفاده از ظرفیت فضای مجازی و استارت آپ هاست. یعنی به همه کسب و کارهای سنتی یک بعد دیجیتالی می دهند و کانال های جدید بازاریابی ایجاد می کنند تا مردم سریع تر و با کیفیت بالاتری به محصولات موردنیازشان دسترسی پیدا کنند.
در حال حاضر استارت آپ ها با توان تکنوژیکی بسیار بالاتر و با هزینه بسیار پائین تر ( گاها در حد چند صد هزار تومان ) می توانند یک شغل با درامد بالا ایجاد کنند.
هزینه های بالای ایجاد شغل، فرار مغزها، قوانین دست و پا گیر دولت، بهره وری نامناسب نیروی کار دولتی و… مار را در شرایطی قرار داده اند که در حال حاضر استارت آپ ها گزینه های بسیار مناسبی هستند.
نمونه های شناخته شده و موفقی مثل اسنپ، تپسی، دیجی کالا و… اعتماد به ما را آسان تر کرده است. به تازگی موج تازه ای از استارت آپ ها تحت عنوان خدمات منزل به راه افتاده است، که شرکت هایی مانند جزو اولین ها و شناخته شده های این حوزه هستند که خدمات نظافت، کارواش سیار، مهمانداری سمپاشی، تعمیرات، باغبانی و… ارائه میدهد. این استارت آپ ها با به کارگیری اقشار ضعیف و متوسط رو به پائین جامعه سطح درآمدی آنها را به ماهانه حداقل ۳۵۰۰/۰۰۰ تومان می رسانند. میزان رضایت نیروهای شاغل در این سیستم و رضایت مشتریان از کیفیت خدمات ارائه شده در این دست شرکت ها، نشان دهنده موفقیت این مدل کسب و کار است.
از جمله مزیت های رشد این شرکت ها عبارتند از:
- شفافیت درآمدی برای دولت ها جهت دریافت مالیات
- ایجاد شغل با هزینه بسیار پائین
- ایجاد شغل با درآمدهای بسیار بالاتر و دردسر قانونی و مقرراتی کمتر (به دلیل سیستم های هوشمند رصد و پیگیری و نظرسنجی)
- ایجاد شغل همراه با ارتقا سطح فرهنگی (زیرا جهت حفظ رضایت مشتری مکانیزم ها و استانداردهای رفتاری و اخلاقی بالائی را طراحی میکنند و این سبب می شود نیروهای درگیر در این سیستم ها، برای حفظ شغل خوب و کسب درآمد بالاتر از سیستم همواره اصول اخلاقی و رفتاری را رعایت کنند.)
- استفاده از تخصص های چندگانه در یک مجموعه (در هر مجموعه استارت آپی حداقل بخش بازاریابی، بخش فنی و برنامه نویسی و بخش اجرائی و پشتیبانی وجود دارد) که سبب می شود، تخصص ها و استعدادهای مختلف به کار گرفته شود و پدیده فرار مغزها کاهش یابد.
- محیط های کاری پرهیجان و جذاب (بر خلاف بسیاری از محیط های کاری سنتی تمام شرکت های استارت آپی محیطی پر از انرژی و یادگیری هستند.)
- شفافیت اطلاعاتی از نظر اشتغال زائی
با وجود پتانسیل بالای نیروی جوان و تحصیل کرده در ایران و بستر مناسب فرهنگی جهت رشد استارت آپ ها، ولی کماکان نیاز به حذف قوانین دست و پا گیر و فرآیندها سنتی، رهایی از موضوعات بیمه و مالیات، راهنمایی و مشاوره دقیق برای موفقیت یک کسب و کار و… مورد نیاز هست تا شاهد رشد بیش از پیش این استارت آپ ها باشیم.